Trang web này cung cấp các thông tin cần thiết cho việc sử dụng các font URWVN. Bộ font URWVN được Việt hóa từ các font do URW++ cung cấp miễn phí. Ngoài ra còn có một số font khác, tuy không do URW++ cung cấp nhưng cũng miễn phí cũng được gộp chung vào đây, ví dụ Bitstream Charter.

Ở đây chỉ nói đến việc sử dụng bản TrueType của các font URWVN với X11 trên Linux/UNIX. Các font URWVN cũng đã được đưa vào VnTeX dưới dạng Type1. Nếu bạn quan tâm đến việc dùng các font URWVN với TeX xin hãy đọc hướng dẫn của VnTeX và các diễn đàn liên quan.

Hướng dẫn cài đặt và sử dụng

Tôi sử dụng bộ font này trên Linux (Debian Sarge i386). Nếu các hướng dẫn này không hoạt động cho hệ thống bạn đang sử dụng, xin hãy góp ý cho tôi (xem mục Góp ý).

Các vấn đề liên quan

Font trông không đẹp:

Tùy thuộc vào cấu hình hệ thống của mỗi máy mà các font này có thể hiển thị khác nhau. Các vấn đề có thể gặp là:

Bạn có thể thử thay đổi các tham số của fontconfig có thể ảnh hưởng là:

Xin xem tài liệu của fontconfig để biết cách thay đổi các tham số trên. Cách tôi dùng là tạo tập tin ~/.fonts.conf với nội dung như sau:

<?xml version="1.0"?>
<!DOCTYPE fontconfig SYSTEM "fonts.dtd">
<fontconfig>
    <match target="font">
       <test qual="any" name="family" compare="contains"><string>Vn</string></test>
        <edit name="antialias" mode="assign"><bool>true</bool></edit>
        <edit name="hinting" mode="assign"><bool>true</bool></edit>
        <edit name="autohint" mode="assign"><bool>true</bool></edit>
        <edit name="hintstyle" mode="assign"><const>hintslight</const></edit>

    </match>
</fontconfig>

Các dòng trên có tác dụng nôm na như sau: nếu gặp phải font có tên chứa Vn (tức là các font URWVN), thì bật antialias, hinting, autohint với hintstyle = hintslight. Ngoài giá trị hintslight bạn nên thử các giá trị hintnone, hintmedium và hintfull xem giá trị nào cho bạn kết quả tốt nhất. Nếu bạn dùng màn hình LCD thì có thể thử uncomment dòng chứa rgba xem có tốt hơn không (manual bảo là tốt hơn, nhưng tôi thử thì thấy không như vậy, do đó muốn chắc ăn bạn nên tự mình thử chứ đừng nghe tây nó đồn mà vội tin ngay).

Sau mỗi lần thay đổi ~/.fonts.conf bạn không cần khởi động lại X11 mà chỉ cần khởi động lại ứng dụng (ví dụ Firefox).

Chữ khi hiển thị bị mất một phần:

phần trên hoặc dưới một số chữ có thể bị mất. Đã được cải thiện trong phiên bản cuối.

Một số HTML entity hiển thị không đúng:

một số HTML entity (thường là các dấu ngoặc) hiển thị không đúng. Đã được cải thiện trong phiên bản cuối.

Một số ghi chú

Tại sao không dùng các font MS core như Times, Arial thay cho các font URWVN này? Phải chăng các font này “tốt hơn”?

Các font MS core chất lượng rất cao, có thể coi là chuẩn mực của các font TrueType và hỗ trợ tiếng Việt rất tốt. Người dùng có thể chọn URWVN vì một trong những lý do sau:

Tại sao lại dùng định dạng TrueType? Nghe nói dùng font Type1 tốt hơn?

Các font Type1 hiển thị tốt hơn TrueType do có chứa “hints”, nhưng thỉnh thoảng các dấu bị biến dạng. Đây là lỗi của Type1 font engine trong X11, đã kiểm nghiệm với các font nguyên bản URW (chưa được Việt hóa) và cũng cho kết quả tương tự.

Vậy định dạng TrueType của các font URWVN có hạn chế gì?

Hạn chế lớn nhất là các font này không chứa hints, nên không thể nào hiển thị rõ như các font MS core.

Có ai đã dùng các font URWVN này không? Kết quả ra sao?

Tôi dùng các font này được khoảng nửa năm nay, chủ yếu là dùng với Firefox, links2 (cũng là một trình duyệt web) và OpenOffice . Trước đây thỉnh thoảng có gặp môt số trục trặc như đã nêu trên, vừa rồi có thời gian ngồi xem lại đã có chút cải thiện. Cảm giác (đương nhiên là chủ quan) của tôi là các font này hiển thị không sắc nét bằng font MS core, nhưng dùng cũng khá tốt, có thể dùng như một lựa chọn khác ngoài các font MS core.

Font yêu thích của tôi là Vn Century Schoolbook L và Vn Bitstream Charter. Đây là một số screenshot:

Giấy phép và bản quyền

Phần lớn các font được phân phối theo cùng các điều kiện như các font URW++. Trích từ giấy phép của các fonts URW++:

((URW)++,Copyright 1999 by (URW)++ Design & Development. See the file COPYING (GNU General Public License) for license conditions. As a special exception, permission is granted to include this font program in a Postscript or PDF file that consists of a document that contains text to be displayed or printed using this font, regardless of the conditions or license applying to the document itself.)

You are hereby granted permission under all Bitstream propriety rights to use, copy, modify, sublicense, sell, and redistribute the 4 Bitstream Charter (r) Type 1 outline fonts for any purpose and without restriction; provided, that this notice is left intact on all copies of such fonts and that Bitstream’s trademark is acknowledged as shown below on all unmodified copies of the 4 Charter Type 1 fonts.

BITSTREAM CHARTER is a registered trademark of Bitstream Inc.

Một số font URW++ (Garamond và Optima) được phân phối với giấy phép AFPL (Aladdin Free Public License). Xem thêm chi tiết tại http://www.artifex.com/downloads/doc/Public.htm

Font Utopia do Adobe cung cấp. Giấy phép mới sẽ được Adobe cấp lại trong thời gian gần đây.

Góp ý

Mọi ý kiến đóng góp xin gởi đến tác giả hanthethanh tại gmail chấm com

Giới thiệu